Op 11 september gaan Tweede Kamerleden in debat over de circulaire economie. Dit doen de Kamerleden twee keer per jaar, dit vormt hét moment waar veel zorgen over duurzaamheid, hergebruik en reparatie besproken worden. Vanuit de BKN volgen wij dit debat dan natuurlijk ook aandachtig. Om de Kamerleden op weg te helpen bij hun voorbereidingen hebben we een positon paper gestuurd waarin belangrijke zorgen rondom de slechte status van de textielmarkt, de uitgebreide producentenverantwoordelijkheid en andere belangrijke thema’s aan bod komen.

Wij hebben een brief met de volgende strekking met Tweede Kamerleden gedeeld:

11 maanden voor het debat over de circulaire economie stuurden BKN, NVRD en VHT gezamenlijk een noodkreet met de vraag om urgente maatregelen te nemen voor de textielverwerkingssector. Bijna een jaar, Europese noodkreten en brandbrieven verder zijn concrete maatregelen uitgebleven, staat de sector nog steeds zwaar onder druk en heeft inmiddels ook de ILT gewaarschuwd voor hoe fast fashion een circulaire textielketen ondermijnt. Het afgedankte textiel stapelt zich op bij kringlooporganisaties. De directeur van kringloopbedrijf Opnieuw & Co legt het in deze video uit en vertelt waarom actie noodzakelijk is.

De motie Stoffer c.s. (Kamerstuk 32 852 nr.371) die vraagt om een actieplan tegen ultra fast fashion, vormt de juiste stap om op korte termijn actie te ondernemen. Echter, door de huidige politieke situatie, de voortdurende crisis en verder gaande uitbouw van (ultra) fast fashion via bijvoorbeeld de TikTokShop is politieke actie nú noodzakelijk. We kunnen ons geen uitstel meer veroorloven. Wij onderschrijven dan ook, naast onze eerdere verzoeken, van harte de oproep van MVO Nederland om snel met een reclameverbod voor (ultra) fast fashion te komen, een snelle inwerkingtreding van de circulaire hefboom voor textiel, en het verstevigen van tariefdifferentiatie in de UPV Textiel.

Uitgebreide producentenverantwoordelijkheid (UPV)

Om de crisis in de sector aan te pakken mag de UPV textiel niet als een duizenddingendoekje gebruikt worden. Als sector staan wij positief tegenover het instrumentarium van de UPV, dit kan een krachtig middel zijn om circulariteit te bevorderen. In de praktijk zien we dat producenten de uitvoering en verantwoordelijkheid richting de keten afschuiven, zonder veranderingen aan de voorkant door te voeren. Waarbij vanuit dienstverlenersperspectief de vraag gesteld wordt of de inspanningen van de achterkant van de keten wel opwegen tegen de baten.

In gesprekken met producentenorganisaties (PRO’s) bestaat momenteel een scheve verhouding tussen de producenten en de ketenpartijen. Waar uitvoering geven aan de UPV de hoofdtaak is van een PRO, is dit voor ketenpartijen extra werk. De PRO’s hebben ketenpartijen nodig om hun taken uit te voeren, zij kunnen ook niet aan de wet voldoen zonder de hulp van de keten. Helaas zien wij ondanks alle inspanning, extra taken, tijd, energie en geld geen goede vergoeding voor terug. De vergoedingen dekken bij lange na niet de inspanningen.

De druk die dit oplevert gaat ten koste van al het andere werk waar ketenpartijen zich eigenlijk op richten. Daarom is een aanpassing van het Besluit regeling voor uitgebreide producentenverantwoordelijkheid gewenst. Hierin zou geregeld moeten worden dat er een systeem wordt opgezet waarbij gekeken wordt hoe PRO’s de ketenpartijen (financieel) ondersteunen, zodat zij bijvoorbeeld het benodigde personeel kunnen aannemen om uitvoering te geven aan alle werkzaamheden die komen kijken bij een UPV. Dit komt niet alleen de ketenpartijen ten goede, maar ook de PRO’s doordat zij sneller, efficiënter en met een specialistisch team kunnen werken en zo tot betere resultaten kunnen komen.

Bevorder de circulaire economie: simpel, duidelijk en doelmatig

Kringlooporganisaties zijn dagelijks bezig met de circulaire economie en de leden van BKN bieden aan 18.659 mensen een (werk)plek. Bijna de helft van deze mensen heeft een ondersteuningsvraag. Om te zorgen dat deze mensen aan het werk kunnen blijven, en de circulaire economie bevorderd wordt, vragen wij u concreet:

• Te komen met heldere, duurzame en sociale afwegingskaders voor aanbestedingen. Waarbij een zo laag mogelijke prijs niet meer het doorslaggevende criterium is. Overheden hebben dé positie om als launching customer op te treden en de circulaire economie aan te jagen. Weeg daarom circulariteit, duurzaamheid en inclusief werkgeverschap zwaarder dan de laagste prijs, en doe dit niet alleen op Rijksniveau maar voor alle (decentrale) overheden. Hierbij verwijzen we u ook naar de gezamenlijk brief van BKN, Social Enterprise, FNO Impact door Groei, MVO Nederland en Nevi;
• Stop de dubbele btw op tweedehandsgoederen en hanteer het verlaagde btw-tarief voor kringlooporganisaties met een ANBI-status of het Keurmerk Kringloop Nederland. Zo krijgt de circulaire economie een zetje en blijft de btw binnen de Richtlijn 2006/112/EG van de Raad. Door voor deze afbakening te kiezen kunnen kringlooporganisaties en andere ANBI-status houdende organisaties extra geld investeren in mens en milieu;
• Versterk de verbinding tussen I&W, SZW en OCW en wijs de circulaire economie aan als kansensector en sectoraal ontwikkelpad. Hierdoor openen mogelijkheden voor opleidingen, investeringen en (nieuwe) banen. Zo wordt gestimuleerd dat meer mensen aan de slag kunnen in deze belangrijke transitiesector. In tijden van arbeidsmarktkrapte zijn er veel kansen voor mensen met een ondersteuningsvraag in de kringloopsector, bijvoorbeeld via circulaire ambachtscentra.

Tot slot, roepen wij op om de input van Techniek Nederland en Thuiswinkel.org met betrekking tot reparatie ter harte te nemen. Op dit vlak valt namelijk nog een (circulaire) wereld te winnen.