Download de brief

De Brachevereniging Kringloop Nederland wil het ministerie feliciteren met het Beleidsprogramma circulair textiel 2025-2030. In dit programma blikt het kabinet vooruit op een mooie transitie waarin kringloopwinkels een belangrijke rol vervullen. De gemaakte beleidskeuzes geven een richting aan waarmee de circulaire economie een enorme sprong kan gaan maken.

Positief over tegengaan overconsumptie

Wij onderschrijven de 4 hoofdstrategieën: verminderen en substitutie van grondstoffen, levensduurverlenging en hoogwaardige verwerking. Wij zijn erg te spreken over de focus op het tegengaan van (over)consumptie en alle maatregelen die in dat kader worden voorgesteld. Deze focus is nieuw en essentieel om echte systeemverandering op gang te brengen op weg naar een circulaire maatschappij. Voor textiel is ‘afzien van het kopen van kleding’ hierbij het meest belangrijk. Het is ook goed om te zien dat de verantwoordelijkheid daarbij, niet volledig bij de consument wordt gelegd, maar ook bij de producenten. Beleid hierop is broodnodig, omdat producenten van (wegwerp)mode zonder overheidsingrijpen nooit minder reclame zullen maken voor hun producten, laat staan dat ze hun productie uit zichzelf zullen verminderen. Het voorgestelde productiequota kan dan ook op onze steun rekenen. In een producent-gedreven markt moet de overheid naar voren durven te stappen om tot een circulaire economie te kunnen komen.

De routekaart die tot 2050 geschetst wordt bevat belangrijke maatregelen. De tussenstappen tot 2030 om circulariteit, hergebruik en recycling te promoten bevatten belangrijke meetpunten om werk te maken van de uitdaging die niet alleen voor de hele textielketen, maar voor de hele maatschappij gelden.

Cultuuromslag

Ondanks het feit dat er jaarlijks nog steeds meer dan ruim 200 miljoen kilo textiel wordt weggegooid, dalende recyclingpercentages en het feit dat de textielverwerkingssector dringende maatregelen nodig heeft biedt het Beleidsprogramma aanleiding tot hoop. Het Beleidsprogramma zet namelijk in op een positieve cultuuromslag voor een meer circulaire en eerlijke samenleving.

Deze positieve cultuuromslag waar we voor staan, kan op steun van BKN rekenen. Het feit dat steeds meer mensen tweedehands kopen en zeer veel mensen (zeer) positief staan tegenover meer sturend overheidsbeleid om minder nieuwe kleding te kopen zien wij namelijk als een stap in de juiste richting. Het voornemen van het ministerie om tweedehands textiel zichtbaarder te maken steunen wij dan ook van harte. Kijkend naar de circulaire doelen en het belang hiervan willen wij het ministerie meegeven dat het tweedehands textielbeleid dat in het Beleidsprogramma geschetst wordt nog wel een aanscherping behoeft; maak van tweedehands de eerste keus.

Acute crisis

In het Beleidsprogramma wordt vooruitgekeken naar de periode 2025-2030, dit neemt niet weg dat er nu maatregelen genomen moeten worden vanwege de acute crisis in de textielsector. Zoals aangegeven zijn er dringende maatregelen nodig voor de textielverwerkingssector. De in oktober gestuurde brandbrief die we samen met de Nederlandse Vereniging voor Afval- en Reinigingsdiensten (NVRD) en Vereniging Herwinning Textiel (VHT) blijft kritieke punten bevatten waar het ministerie mee aan de slag moet. In Europees verband is op 18 november een vergelijkbare oproep gedaan door RREUSE, ACR+ en ZWE. Zonder acute maatregelen wordt het behalen van de doelstellingen uit het Nationaal Programma Circulaire Economie en het Beleidsprogramma circulair textiel 2025-2030 een nog grotere uitdaging. Terwijl dit een uitdaging is waar de kringloopbranche graag aan mee wil blijven werken. Daarom verwijzen wij nogmaals naar de concrete stappen uit onze brandbrief die nodig zijn:

1. Nationale en Europese regelgeving en fiscale maatregelen;
2. Aanscherping van de Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid (UPV);
3. Innovatie en schaalvergroting in recycling;
4. Communicatie en bewustwording.

Verbinden sociale en circulaire beleidsdoelstellingen

In de conceptversie van het Beleidsprogramma werd alleen gekeken naar de sociale impact van de textielketen in het buitenland, in de definitieve versie ziet BKN een verbetering door de erkenning van werkgelegenheid in een duurzame en circulaire textielketen in Nederland. Helaas moeten we concluderen dat het blijft bij een erkenning voor sociale werkgelegenheid binnen kringlooporganisaties en Circulaire Ambachtscentra. Het Beleidsprogramma schetst kansen op het gebied van werkgelegenheid in de Nederlandse kledingindustrie. Wat helaas nog ontbreekt zijn concrete plannen om deze werkgelegenheid daadwerkelijk te realiseren.

De verwerking van afgedankt textiel tot tweedehands textiel levert veel waardevolle lokale arbeidsplekken op voor mensen met een afstand tot de reguliere arbeidsmarkt. Textiel zorgt voor veel werkgelegenheid en helpt mensen uit sociaal isolement. Door als overheid te investeren in en beleid te voeren op circulaire vaardigheden voor de arbeidsmarkt, kies je ervoor om te investeren in de toekomst. Mensen met een kwetsbare positie die aan de slag kunnen dankzij deze vaardigheden, in een groeiende sector, profiteren hier enorm van.

BKN wil het ministerie er nog eens op wijzen dat niet alleen mensen zelf gebaat zijn bij deze ontwikkeling, maar dat uit onderzoek van Cedris blijkt dat het begeleiden van 40.000 mensen richting de arbeidsmarkt de maatschappij 400.000 miljoen euro oplevert. Meer bestaanszekerheid, hoger welzijn en meer geluk voor mensen; minder personeelstekorten en meer productiviteit voor de economie; en voor de zorg minder zorgkosten, minder uitkeringen en armoederegelingen en veiligheid. Als BKN zien wij nog te weinig dat er bij circulaire doelstellingen rekening wordt gehouden met de sociale gevolgen die deze maatregelen kunnen hebben.

Mensen met een kwetsbare positie op de arbeidsmarkt circulaire vaardigheden aanleren zorgt ervoor dat ze inzetbaar zijn in een toekomstbestendige, groeiende sector. Maar dit gaat niet vanzelf; hier is concreet beleid voor nodig, niet enkel de mooie toekomstschetsen. De link naar het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid wordt nog steeds niet gelegd.

Fiscale prikkels

Het fiscale en economische stelsel is ingericht op een lineaire economie, om tot een circulaire economie te komen moet het fiscale stelsel daar ook écht op ingericht worden.

Prikkels zoals een productiequota, minimumprijs en kwaliteitseisen zullen allemaal bijdragen aan het doen afnemen van de hoeveelheid textiel dat jaarlijks op de markt komt en bijdragen aan kwalitatief hoogwaardiger hergebruik. Het feit dat het ministerie deze prikkels onderzoekt is een goede stap. Echter, blijft het kabinet in het Beleidsprogramma vasthouden aan het feit dat een btw-verlaging op tweedehands niet doelmatig zou zijn, dit is een beeld wat BKN niet herkent.

Europese regelgeving maakt een btw-verlaging voor maatschappelijke kringlooporganisaties mogelijk. Landen als Duitsland, België, Oostenrijk en Frankrijk maken hier ook gebruik van, ook kan dit voorstel rekenen op steun van de Vereniging Nederlandse Gemeenten en van de Koninklijke Nederlandse vereniging voor afval en reinigingsdiensten. Daarnaast gaat van deze fiscale prikkel ook een andere incentive van uit; met een btw-verlaging illustreert de Nederlandse overheid het belang dat zij hangt aan een circulaire economie. Daarom zouden wij willen oproepen tot een onderzoek naar wat de impact van een dergelijke maatregel is op een meer circulaire textielketen, waarbij geleerd wordt van best-practices in de ons omringende landen met een dergelijke btw-verlaging.

Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid Textiel

Veel maatregelen die genoemd worden in het Beleidsprogramma hangen samen met de Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid (UPV) Textiel, de doorontwikkeling daarvan en met de Herziening van de Kaderrichtlijn Afvalstoffen (KRA). Als stakeholder in het UPV-project en het doorontwikkeltraject van het brede UPV-instrumentarium zullen we onze verbeterpunten verder daar neerleggen.

Tot slot

BKN en haar leden zijn klaar om samen met de overheden, ketenpartners en consumenten toe te werken aan de circulaire economie die we zo hard nodig hebben en blijft dan ook graag in contact met het Rijk bij alle vervolgstappen om een succes te maken van dit belangrijke Beleidsprogramma Circulair Textiel.