In de moderne wereld heeft het concept ‘kringloop’ al lang geen vast stramien of bepaalde formule meer. Gedreven door innovatie en de kracht van samenwerking is het herontdekken aan de orde van de dag. Neem de regio Zwolle waar een opmerkelijk en breed omarmd initiatief is ontstaan: WaardeRing, een Circulair Ambachtsnetwerk.

WaardeRing, met de nadruk op ‘Waarde’, is niet gebonden aan een fysieke locatie, maar vormt een samenwerkingsverband van gelijkgestemde organisaties. De gangmaker is Stichting Kringloop Zwolle en de projectcoördinatie gebeurt vanuit Natuur & Milieu Overijssel. Sinds de oprichting in 2019 in de gemeente Zwolle met de eerste tien partners strekt WaardeRing zich uit naar gemeenten Zwartewaterland, Ommen, Dalfsen en Staphorst. Samen vormen zij de ‘WaardeRegio’. Momenteel maken meer dan zestig organisaties, onderwijsinstellingen en ondereel uit van het Circulair Ambachts netwerk.

Circulair én inclusief

Aan de ‘achterkant’ van kringlooporganisatie komen nog altijd veel spullen en materialen vrij die niet direct hergebruikt kunnen worden. Om te voorkomen dat deze eindigen als restafval, zoeken ze bij WaardeRing naar alternatieve circulaire toepassingen. Centraal in dat proces staat dat de activiteiten bijdragen aan de inzet en opleiding van doelgroepen in het sociale domein en onderwijs. Door een hechte samenwerking met het voortgezet (speciaal) onderwijs, mbo, hbo en sociale werkvoorziening is er voor iedereen een plek, variërend van praktijkgerichte studenten tot mensen met een arbeidsbeperking en statushouders. In arbeidstrainingscentra benutten zij hun vaardigheden op het vlak van sorteren, repareren, opknappen en demonteren. Al doende ontwikkelen zij nieuwe werkcompetenties, waardoor zicht ontstaat op doorstromen naar betaald werk. De aanpak maakt duidelijk hoe circulaire inzet en inclusief werkgeverschap hand in hand kunnen gaan: de combinatie vormt een stevige basis waaruit fantastische projecten kunnen ontstaan.

Samen kom je verder

Om tot nieuwe toepassingen te komen, zoeken alle partijen binnen WaardeRing naar kansen om circulaire producten en initiatieven te ontwikkelen. Samen met lokale en regionale ondernemers voeren mbo- en hbo-studenten onderzoeks- en ontwerpopdrachten uit. Door op kleine schaal te experimenteren is bij succes vervolgens opschaling mogelijk. Een paar aansprekende voorbeelden.

Wiebelende Kiezels
Hoe maak je interieur nu circulair, duurzaam én mooi? WaardeRing heeft architecten en interieurbouwers in haar gelederen die werken aan oplossingen. Zij ontwikkelen allerlei circulaire toepassingen vanuit restmateriaal: van systeemwanden tot een lamellenplafond. Helemaal bijzonder zijn hun wiebelende ‘kiezels’: zitplekken gemaakt van afvalhout, reststukken vloerbedekking en oude meubels (zie foto). Echte blikvangers waarop men al pratend op meerdere manieren balans kan vinden.

Pop-up ‘Van Waarde’
Ook in 2023 maakt ‘Van Waarde’ impact in de winkelstraat met allerlei hergebruikte en gerepareerde spullen voor de feestdagen. Midden in hartje Zwolle is voor de tweede keer op rij de Kerst Pop-up van WaardeRing een feit. Bij dit initiatief van tien onderwijsinstellingen zijn meer dan honderd leerlingen betrokken. Zij houden mede de winkel draaiende, versterken daarmee hun praktijkvaardigheden en leren tegelijkertijd over het belang van hergebruik. Ook zijn er studentenaangehaakt van mbo-opleiding Interieurinrichting en Marketing & Communicatie. Zo laat WaardeRing zien hoe tweedehands aantrekkelijk wordt én jonge mensen de kans krijgen om zich te ontwikkelen op de werkvloer.

Circulair wandpaneel
Circulair bouwen is een belangrijk onderwerp bij leerlingen van TalentStad. Van oude bedbodems maakten ze een basisontwerp wat met stof of plantaardig materiaal bekleed kan worden. De innoverende methode heeft al geleid tot het maken van sierwanden en akoestische panelen die voor allerlei doeleinden inzetbaar zijn. Zo leren de leerlingen leren op een andere manier waarde te ontdekken. Dat loont: “Eerst bedacht je iets, dan kocht je hout en dan
maakte je er iets van. Nu kijk je eerst naar wat voor materiaal je hebt en wat je ermee kunt. Je krijgt er allemaal ideeën van. Behalve het wandpaneel hebben we bijvoorbeeld ook een trap van een pallet gemaakt."

Bovendien wordt door deze ontwikkelingen het ambacht weer opnieuw gewaardeerd. Het is van belang dat bouwers van de toekomst circulair onderlegd zijn en daar kan je niet vroeg genoeg mee beginnen. Docenten zien het ook. Francisco Navarro, architect en senior docent circulaire bouw en architectuur op het Deltion College, benadrukt: “Het is geweldig om te zien hoe groot de impact van zo’n relatief klein project is bij de leerlingen. Ze kijken nu met een hele andere bril naar grondstoffen. En met hun ontwerp kun je alle kanten op.”

Sleutel tot de toekomst

De Overijsselse aanpak smaakt naar meer. Het initiatief verbetert niet alleen de lokale gemeenschap, maar fungeert als een lichtend voorbeeld voor een duurzame toekomst.

Download de publicatie