Staatssecretaris Vivianne Heijnen gaat onderzoeken of voor spullen bij kringloopwinkels een lager btw-tarief kan gaan gelden. Ze beloofde dit tijdens een debat over de circulaire economie in de Tweede Kamer op 15 februari. BKN, dat al vaker aandrong op deze maatregel, is blij met de toezegging.

Tijdens het Kamerdebat vroeg Ines Kostić (Partij voor de Dieren) de staatssecretaris om een belastingverlaging te overwegen voor kringloopwinkels met het Keurmerk Kringloop Nederland® of een ANBI-status. Zo’n verlaging is immers van cruciaal belang om de circulaire economie te bevorderen en om meer mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk te helpen. BKN dringt hier al langer op aan.

Talloze Europese voorbeelden

In het debat leek de staatssecretaris aanvankelijk weg te komen met het argument dat dit niet mogelijk is omdat de EU dit verbiedt. Kostić bracht daarop naar voren dat in andere Europese landen wel degelijk soortgelijke regelingen bestaan. In Oostenrijk hoeven erkende kringlooporganisaties vaak maar 10% btw in rekening te brengen, in Denemarken 7%, in België 6% en in Italië 5%. Franse en Finse kringloopwinkels kennen zelfs een nultarief, omdat ze zo belangrijk zijn voor het creëren van sociale werkgelegenheid en de circulaire doelstellingen. In reactie hierop beloofde Vivianne Heijnen vervolgens om samen met haar collega Marnix van Rij van Financiën te onderzoeken hoe het precies zit en hierover binnen enkele weken verslag uit te brengen.

Eerste stap naar vergroening belastingstelsel

Een btw-tarief van 21% op spullen bij de kringloopwinkel hoort thuis in de lineaire economie. Als BKN zijn we dan ook blij dat deze hardnekkige misvatting (bijna) ontkracht is en kijken wij uit naar de reactie van de staatssecretaris. Vergroening van het belastingstelsel is immers essentieel voor de omslag naar een circulaire economie. En verlaging van het btw-tarief voor kringlooporganisaties zou een mooie stap zijn naar een echte circulaire systeemverandering!

‘Staatssecretaris constructiever dan eerst’

Naast de btw-toezegging zei de staatsecretaris meer te willen focussen op hergebruik, bijvoorbeeld via kringloopwinkels. Ook wil ze verder onderzoeken hoe reparatie en tweedehands meer gestimuleerd kunnen worden. Over het algemeen een constructievere boodschap dan Heijnens weifelende reactie op het RLI-rapport ‘Weg van de wegwerpmaatschappij’, een reactie waarover ook BKN recent kritisch was. Dit viel Kamerlid Ines Kostić ook op tijdens het debat. Daarop reageerde de staatssecretaris dat als de Kamer om dingen vraagt, ze natuurlijk meer kan toezeggen.

Roep om ‘extra zetje’ en verwijderen obstakels

Aan vragen vanuit de Kamer, van allemaal kersverse woordvoerders, was geen gebrek. Zo pleitte Pieter Grinwis (ChristenUnie) voor een circulaire bijdrage op ‘lineaire’ producten, om producenten te verleiden hoogwaardiger te produceren en reparatie aantrekkelijker te maken. Mpanzu Bamenga (D66) drong aan op meer uniformiteit rond de ‘einde afvalstatus’ (waarbij een afvalstof weer officieel een grondstof wordt); nu kunnen alle regionale omgevingsdiensten hier zelf over oordelen.

Ook Hester Veltman-Kamp (VVD) noemde de einde afvalstatus een heikel punt, en een illustratie van het feit dat de huidige wetgeving vaak ‘lineair’ is in plaats van circulair. Wel benadrukte ze het belang van een gelijk Europees speelveld en haar afkeer van extra Nederlandse wetgeving. Olger van Dijk (NSC) bepleitte juist meer inzet op levensduurverlenging en stelde dat een ‘extra zetje’ op het beleidsterrein circulaire economie geen kwaad zou kunnen.

‘Verbeter de UPV-trajecten’

Geert Gabriels (Pvda/GroenLinks) drong aan op meer samenwerking tussen de ministeries om te komen tot meer hergebruik en meer recycling. Ook wil hij dat gemeenten en uitvoerings- en milieuorganisaties in het bestuur komen van UPV (Uitgebreide Producentenverantwoordelijkheid)-organisaties zoals de Stichting Afvalfonds Verpakkingen. Zo zou hun onafhankelijkheid toenemen. De staatssecretaris wil overigens dat er in UPV’s meer doelen komen rond hergebruik, reparatie en preventie. Overigens waren er kritische geluiden over UPV-trajecten die hun doelstellingen niet halen, wat geen gevolgen heeft. De staatssecretaris stelde dat eventuele handhaving bij de ILT ligt, maar dat die wel strenger wil gaan optreden.